Krajowy Plan Odbudowy (KPO) to polska propozycja odbudowy gospodarki po pandemii i przygotowanie jej na przyszłe ewentualne kryzysy. KPO ma być realizowany w ramach Funduszu Odbudowy Unii Europejskiej, z którego Polska ma otrzymać do wykorzystania na określone przedsięwzięcia ok. 58,1 mld euro.
Fundusz Odbudowy Unii Europejskiej (Next Generation EU) został utworzony przede wszystkim na naprawienie szkód spowodowanych przez pandemię w gospodarkach krajów członkowskich i uczynienie ich odporniejszymi na ewentualne przyszłe kryzysy i nieprzewidziane okoliczności. Największą częścią Funduszu Odbudowy jest pula środków na rzecz odbudowy i zwiększania odporności (RRF – Recovery and Resilience Facility).
Budżet Funduszu Odbudowy wynosi ponad 723,8 mld euro. Środki będą dostępne w postaci bezzwrotnych grantów i niskooprocentowanych pożyczek. W ramach Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Polska będzie miała do dyspozycji ok. 58,1 mld euro. W formie dotacji jest to kwota 23,9 mld euro, zaś na pożyczki możemy liczyć w kwocie 24,2 mld euro. Na wykorzystanie tych funduszy jest czas do sierpnia 2026 roku.
Na co zostaną przeznaczone środki w ramach KPO?
Odporność i konkurencyjność gospodarki z wykorzystaniem transformacji cyfrowej.
W tym obszarze istotna jest kwestia wzmocnienia produktywności gospodarki, przy jednoczesnym wsparciu odbudowy po pandemii oraz budowy długoterminowej odporności gospodarki i systemu finansów publicznych. Zakłada to zwiększenie wydatków służących bezpośrednio stymulowaniu inwestycji i zatrudnienia w przedsiębiorstwach. Będzie ono przebiegało w strumieniach służących dywersyfikacji działalności przedsiębiorstw MŚP (nowe produkty, usługi i kompetencje pracowników w sektorach najbardziej dotkniętych pandemią m.in. HoReCa, turystyka, kultura), przetwórstwa rolno spożywczego, robotyzacji i cyfryzacji przemysłu, innowacji środowiskowych w przedsiębiorstwach, rozwoju sektora przemysłu kosmicznego oraz technologii bezzałogowych (dronów) poprzez stworzenie warunków ich wdrażania i zrównoważonego rozwoju, a także zdolności przedsiębiorstw i pracowników do pracy zdalnej. Na ten cel zostanie przeznaczone około 4,5 mld euro.
Zielona energia i zmniejszenie energochłonności w KPO.
Na ten cel w KPO przeznaczono 6,3 mld euro (to 37% środków w całym budżecie). Fundusze mają zwiększyć zasoby finansowe Programu „Czyste Powietrze” na poprawę efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach, termomodernizację budynków mieszkalnych i szkół, wspieranie rozwoju ciepłownictwa systemowego (zastosowanie OZE, wysokosprawna kogeneracja). Środki będą przyznawane w ramach konkursów lub zgodnie z regulaminami określonych programów.
Planowane budżety w tym obszarze to z ogólnej kwoty 3,8 mld euro:
Transformację energetyczną będą wspierać działania w rozwój niskoemisyjnych źródeł wytwórczych i elastyczność systemu energetycznego. W KPO, obok wsparcia OZE, znalazła się też m.in. morska energetyka wiatrowa (437 mln euro), inteligentna infrastruktura energetyczna (329 mln euro), magazyny energii, poprawa regulacji w zakresie energetyki rozproszonej i prosumenckiej. Na te działania zaplanowano ogółem – 863 mln euro.
KPO stawia na zieloną i inteligentną mobilność.
Na zadania w tym obszarze planuje się wydać 6 mld euro. Na inwestycje w samochody elektryczne, punkty ładowania, budowę instalacji zwiększających produkcję biopaliw II generacji, rozbudowę instalacji magazynowania biokomponentów, budowę fabryk ogniw fotowoltaicznych budżet ma wynieść – 1,1 mld euro. Na zakup taboru nisko i zeroemisyjnego oraz infrastrukturę towarzyszącą dla połączeń autobusowych na obszarach pozamiejskich przeznacza się – 1 mld euro.
Zwiększenie konkurencyjności sektora kolejowego ma być wsparte kwotą ponad 2,6 mld euro. W tym na modernizację krajowych i regionalnych linii kolejowych w ramach Krajowego Programu Kolejowego przeznacza się – 2,1 mld euro, modernizację taboru kolejowego – 398 mln euro, inwestycje w projekty intermodalne – 185 mln euro.
Dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia.
Środki unijne w tym obszarze będą miały przede wszystkim zapewnić sprawne funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia oraz poprawę efektywności, dostępności oraz jakości świadczeń zdrowotnych. Dodatkowo wzmocnione zostanie finansowanie rozwoju badań naukowych i sektora farmaceutycznego w odpowiedzi na zwiększenie odporności systemu ochrony zdrowia. Konkursy w ramach tego obszaru umożliwią dofinansowanie przebudowy, rozbudowy lub doposażenie placówek medycznych. Na ten cel zostanie przeznaczone 4,9 mld euro.
